De huidige behandeling van de bijwerkingen van immuuntherapie bij kanker moet veranderen. De medicatie voor deze bijwerkingen heeft namelijk een negatieve invloed op de effectiviteit van de therapie waardoor patiënten tot 1,5 keer korter leven. Dat blijkt uit een studie gecoördineerd door onderzoekers uit het UMC Utrecht, die woensdagavond verscheen in het Journal of Clinical Oncology.

Immuuntherapie met zogenaamde checkpointremmers is een relatief nieuwe behandelmethode tegen verschillende soorten kanker. Bij deze therapie wordt het lichaamseigen immuunsysteem aangezet om tumorcellen op te ruimen. Hoewel deze behandeling steeds meer toegepast wordt – tot 40 procent van de patiënten met gevorderde kanker komt hiervoor in aanmerking - is er nog opvallend weinig bekend over de bijwerkingen. De onderzoeksgroep van Karijn Suijkerbuijk uit het UMC Utrecht doet hier onderzoek naar.

Het succes van immuuntherapie

“Wat immuuntherapie zo bijzonder maakt, is dat bij patiënten die goed reageren het effect vaak aanhoudt jaren nadat de behandeling gestopt is. Zodanig zelfs, dat we hiermee een deel van de patiënten van uitgezaaide kanker denken te kunnen genezen. Maar ondanks het succes van immuuntherapie, kunnen er ook serieuze bijwerkingen ontstaan. Deze bijwerkingen lopen enorm uiteen; van huiduitslag tot een ontsteking aan het hart. Bij immuuntherapie zijn bijwerkingen compleet anders dan bij bijvoorbeeld chemotherapie. Alles kan in principe aangedaan worden via het immuunsysteem,” vertelt Karijn Suijkerbuijk, hoogleraar immuuntherapie voor solide tumoren in het UMC Utrecht.  

Bijwerkingen van immuuntherapie gaan over het algemeen niet vanzelf over. Om te voorkomen dat patiënten ernstig ziek worden of overlijden door de bijwerkingen, wordt vaak flink behandeld met medicijnen die het immuunsysteem remmen, zoals prednison. Lang werd gedacht dat dit geen gevolgen had voor de effectiviteit van immuuntherapie. In deze studie, gecoördineerd door promovendus Rik Verheijden in samenwerking met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) werden de gegevens van 2.000 patiënten met zes soorten kanker (melanoom, nierkanker, darmkanker, longkanker, slokdarmkanker en mesothelioom) onderzocht die met immuuntherapie behandeld werden. Ze vonden dat een hoge dosis immuun remmende medicijnen geassocieerd is met een verslechterde overleving en een verminderd aantal jaren waarin de tumor stabiel blijft. De onderzoekers adviseren dan ook om kritisch te kijken hoeveel immuun remmende medicijnen een patiënt met bijwerkingen nodig heeft. Daarom onderzoeken ze nu strategieën om bijwerkingen optimaal te bestrijden zonder de werking van de immuuntherapie op het spel te zetten.

Het UMC Utrecht Cancer Center

Het UMC Utrecht Cancer Center staat klaar voor patiënten met complexe of zeldzame vormen van kanker. Innovatieve en specialistische zorg combineren we hier met persoonlijke begeleiding voor alle patiënten en hun naasten. 

Als academisch centrum vinden wij het belangrijk dat patiënten die kanker hebben de best mogelijke vooruitzichten hebben. Doordat we veel onderzoek doen, kunnen we de behandeling van kanker steeds verder verbeteren. Zo werken we aan de beste zorg. Altijd samen met patiënten en hun naasten, als één team. Voor, tijdens en na de behandeling. Met speciale aandacht voor beweging, voeding en de juiste nazorg. In samenwerking met andere ziekenhuizen in Midden-Nederland. Want kanker vraagt om de allerbeste zorg: dichtbij huis als het kan, verder weg als het moet.